Niezależnie od tego, czy chcesz uprawiać swoje rośliny w warunkach indoor, czyli w domu, lub outdoor, czyli na dworze, istnieje kilka podstawowych aspektów, które muszą być spełnione, aby rośliny miały zapewnione optymalne warunki dla wzrostu.
Światło, Czyli Optymalne Warunki Oświetleniowe
Lampy wysokociśnieniowe występują w dwóch wersjach. Pierwsza to lampy MH, czyli metalohalogenkowe z białym spektrum, które jest idealne dla fazy wzrostu. Druga wersja to lampy NDL, czyli sodowe, które mają w swoim spektrum wiele odcieni pomarańczy i czerwieni, czyli podobnych do jesiennego światła słonecznego i dlatego taki rodzaj lampy jest odpowiedni dla fazy kwitnienia i owocowania. Istnieją również formy mieszane, np. lampy NDL o zwiększonej zawartości błękitu oraz takie, które łączą obie wersje oświetlenia, czyli MH i NDL. Są one odpowiednie dla wszystkich faz wzrostu rośliny.
Aby móc działać, lampy wysokociśnieniowe potrzebują stateczników, dzięki którym mogą się włączyć i działać. Często stateczniki są tak zbudowane, że można ustawić ich moc, dzięki czemu z jednej strony jednym statecznikiem można uruchamiać większą ilość lamp, a z drugiej strony mamy możliwość zmniejszenia mocy w momencie, gdy nadejdą cieplejsze dni, przez co automatycznie zmniejszymy produkcję ciepła w pomieszczeniu. Takim oto sposobem używając jednego cyfrowego statecznika można najpierw podłączyć energooszczędne lampy MH dla fazy wzrostu i później w czasie kwitnienia podłączyć lampę o mocy 600 Watt, którą w razie potrzeby będzie można przyćmić do 400 Watt. Wspomniane wcześniej świetlówki są często wykorzystywane do uprawy siewek i sadzonek, ponieważ mają bardzo dobre spektrum, a także są opłacalne i energooszczędne.
Żywotność lamp LED znacznie przewyższa żywotność wszystkich innych źródeł światła. Z reguły mają one żywotność wynoszącą około 60000 godzin, niektóre po 80000 godzinach mają jeszcze wydajność na poziomie 90%. Lampy wysokociśnieniowe osiągają tę wartość już po ok. 12000 godzin, więc w tym czasie trzeba by było wymienić je aż 6 razy. Zaletą diod LED jest dokładny wybór pożądanego spektrum i dlatego zawsze można je zoptymalizować pod kątem zamierzonego zastosowania. Oszczędność energii przejawia się nie tylko w mniejszym zużyciu energii, ale również w mniejszym wytwarzaniu ciepła. Czynniki te sprawiają, że nawet przy początkowych, wyższych kosztach nabycia takich lamp, okażą się one po pewnym czasie bardzo opłacalne, gdyż przy ich użyciu nie jest potrzebny reflektor, same oprawy wymagają mniej energii elektrycznej, są bardziej żywotne, czyli nie trzeba ich często wymieniać, a ponadto nie grzeją się, przez co nie potrzeba klimatyzacji. Wszystko to prowadzi do zmniejszenia zużycia energii elektrycznej.
Klimat, Czyli Odpowiednie Warunki Środowiskowe
W przypadku specjalnych rozwiązań, takich jak Cool-Tube lub reflektorów Spudnik, ciepło wytwarzane przez lampy jest odtransportowywane bezpośrednio z powietrzem wylotowym i nie wchodzi w kontakt z powietrzem w pomieszczeniu; w tym przypadku można zmniejszyć moc systemu odprowadzania powietrza z pomieszczenia. Jak już wspomniano, w przypadku użycia lamp LED jest jeszcze lepiej, gdyż niektóre z nich są w stanie poradzić sobie z tylko jedną trzecią strumienia powietrza wyciąganego z odpowiedniego systemu opartego na lampach wysokociśnieniowych.
Powietrze wwiewane do pomieszczenia musi jeszcze zostać po nim rozprowadzone, odbywa się to za pomocą małych wentylatorów w małych pomieszczeniach do uprawy i wentylatorów podłogowych w większych. Zamontowane w przeciwnych narożnikach, powinny generować lekko skierowany do góry wir powietrza.
W kwestii klimatu musimy również brać pod uwagę wilgotność względną. W skrócie mówiąc: jeśli jest ona zbyt niska, to rośliny zwłaszcza w młodym stadium po prostu usychają. Jeśli jest ona zbyt wysoka, to wtedy rośliny może zaatakować pleśń, co jest trudne do wykrycia, zwłaszcza w późnej fazie kwitnienia, kiedy zarówno pomieszczenie jak i same rośliny są gęsto porośnięte. Chodzi również o aparat szparkowy w liściu, przez który z jednej strony roślina oddycha, a z drugiej strony reguluje swoją temperaturę. Nawilżacz lub osuszacz może okazać się pomocny w uzyskaniu pożądanego klimatu.
Substraty i Metody Uprawy
Hydroponika: Hydroponika to taka metoda uprawy roślin, którą można podzielić na kilka podkategorii. Pierwsza to Drain-To-Waste, czyli system otwarty (polega ona na tym, że podlewamy rośliny wodą, a jej nadmiar jest odprowadzany). Druga podkategoria to recyrkulacja, czyli zamknięty system, w którym woda krąży w kółko (nadmiar wody do podlewania wpływa z powrotem do pojemnika ze składnikami odżywczymi i jest ponownie używana.
Te dwa rodzaje hydroponiki profitują z różnych nawozów, natomiast inne systemy hydroponiczne różnią się tylko podejściem i strukturą, ale w każdym razie wymagają nawozu, który jest do nich dostosowany. Niektóre firmy mają opracowaną formułę, która jest przystosowana dla obu typów.
Hydroponika oferuje pewne korzyści. Jedną z nich jest to, że składniki odżywcze natychmiast docierają do korzeni rośliny i mogą być przez nią od razu wchłaniane. Kolejna zaleta to to, że nie ma problemu z utylizacją zużytego podłoża, gdyż zużyty roztwór odżywczy można po prostu wylać lub ponownie użyć w ogrodzie. Szkodniki, które gnieżdżą się w glebie, w systemach wodnych nie mają szans na przeżycie. Jednakże należy przez cały czas mieć na oku wartości jakości wody, przede wszystkim poziom pH i EC.
Poziom pH: składniki odżywcze mogą być optymalnie wchłaniane przez roślinę tylko w pewnym zakresie tej wartości. Istnieją różne środki, pozwalające na korektę poziomu pH w obu kierunkach, czyli tak zwane środki pH-plus i pH-minus.
Poziom EC: odzwierciedla stężenie soli w wodzie. Zazwyczaj w wodzie wodociągowej jest zawarta wystarczająca ilość wapnia i magnezu. Używanie nawozu zwiększa tę wartość do momentu osiągnięcia ilości zalecanej przez producenta dla danej fazy wzrostu rośliny.
Inny rodzaj hydroponiki to DWC (deep water culture), NFT (nutrient film technology) i aeroponika. Oprócz wyżej wymienionych kulek glinianych stosuje się także kostki i maty z wełny mineralnej, a nawet perlit, który w tym przypadku można stosować sam, bez użycia ziemi.
Gleba: Istnieją gleby, które są już wstępnie lekko nawożone, w których młode rośliny czują się szczególnie dobrze i rozprzestrzeniają swoje korzenie w poszukiwaniu składników odżywczych. Istnieją też gleby silnie nawożone wstępnie, na których żywotne rośliny z dobrze rozwiniętym systemem korzeniowym mogą przetrwać tygodnie bez konieczności późniejszego nawożenia.
Stosując torf, producenci mogą oprzeć się na co najmniej dwóch cechach, dobrze znanym czarnym torfie z głębszych warstw, który jest obfity i uważany za standard w ogrodnictwie. Z drugiej strony istnieje wyższej jakości torf biały, który pokrywa tylko górne warstwy i dlatego jest dostępny w mniejszych ilościach. Biały torf podczas wysychania nie kurczy się tak, jak czarny torf. Czarny torf bardzo się kurczy i potem zwiększa objętość, przez co woda po prostu przepływa przez doniczkę. Ponadto jest on bardzo przepuszczalny dla powietrza, więc z jednej strony prowadzi to do lepszego dostarczania tlenu do korzeni, z drugiej zaś do mniejszej skłonności do stagnacji wilgoci.
Kokos: Z wyglądu kokos niewiele różni się od ziemi i sprawia, że rośliny są bardzo stabilnie umieszczone w doniczce. Można wyraźnie rozpoznać włókna i małe kawałki łupiny. Kokos o różni się od ziemi jedynie w sposobie nawadniania i nawożenia, dlatego istnieją specjalne nawozy kokosowe, ale nie są ani droższe, ani bardziej skomplikowane w użyciu. Hodowcy roślin, którzy nie chcą rezygnować z gleby, mogą zwiększyć wydajność roślin za pomocą włókna kokosowego w kokosie. Ponadto dodatkową zaletą włókna kokosowego jest to, że kokos może być wielokrotnie używany. Używając włókna kokosowego wskazane jest, aby bardziej dokładnie zwracać uwagę na wartości wody, czyli poziom pH i EC. Dlatego też uprawa na włóknie kokosowym jest bliższa hydroponice niż uprawie w ziemi.
Odpowiednie Doniczki do Uprawy
Doniczki typu Airpot są przydatne z wielu względów. Na pewno miałeś już taką sytuację, że przegapiłeś najlepszy moment na to, aby przesadzić swoje rośliny, a ich system korzenny wypełniał już całą objętość doniczki. W momencie, gdy korzenie są już tak wyrośnięte, że obrastają dookoła doniczki i są mocno zbite, trudno jest im po przesadzeniu do większej doniczki zwiększyć swoją objętość. W rezultacie roślina zużyła mnóstwo energii na to, aby wyprodukować mnóstwo korzeni, z których nie czerpała żadnego pożytku, ponieważ nie mogła znaleźć nowego substratu i składników odżywczych.
Doniczki powietrzne typu Ercole posiadają ścianki o falistej strukturze, które dodatkowo mają dziury. Pofalowane ścianki zapobiegają temu, że korzenie stają się coraz dłuższe, a zamiast tego prowadzą do ich rozgałęziania się. Korzenie nie rosną coraz dłuższe i w koło doniczki, tylko dzięki otworom w doniczce ich końcówki obumierają (Air Pruning), a to zachęca roślinę do produkcji nowych korzeni, również wzdłuż tych istniejących. Dzięki temu cały substrat zostaje zarośnięty przez korzenie, a one same rosną na zewnątrz, a nie do środka. Dzięki temu po przesadzeniu rośliny jej korzenie od razu wrastają się w nowy substrat. Dziury i wyżłobienia w dnie doniczki pozwalają na bezpośredni dopływ potrzebnego tlenu do korzeni i lepszy odpływ nadmiaru wody, dzięki czemu rośliny nie będą przelane.
Doniczki materiałowe (wykonane z materiału pochodzącego z recyklingu) oferują podobne korzyści i warto wziąć je pod uwagę, jeśli chodzi o wspieranie wzrostu roślin. Również w tym przypadku korzenie nie rosną pierścieniowo i tutaj też dochodzi do Air Pruningu. Ze względu na wyższą powierzchnię parowania, donice chłodzą swoją zawartość nieco lepiej niż ich zamknięte plastikowe wersje, co z pewnością jest zaletą w miesiącach letnich. Ponadto taka doniczka z tkaniny jest ekologiczna i dekoracyjna.
Mając odrobinę doświadczenia, rozmiar doniczek można dobrać tak, aby podlewanie roślin było konieczne co drugi bądź co trzeci dzień. Okazuje się to być dobrym kompromisem. Gwarantuje to, że rośliny nie będą nigdy przelane, ale i też nie zwiędną.
Był to jedynie mały zarys informacji na temat uprawy roślin. Każda metoda uprawy ma swoje wady i zalety i o każdej z nich można pisać bez końca. W zależności od tego, czy rośliny będą uprawiane w piwnicy, w salonie, czy na strychu, jaki rodzaj uprawy wybierzemy i osobistych preferencji, za każdym razem jakieś czynniki ulegną zmianie i każda zmiana będzie wymagała spersonalizowanego doradztwa.
